Son dönemde kolorektal kanser (KRK) araştırmalarında önemli gelişmeler yaşanıyor. BMC Cancer dergisinde yayımlanan yüksek hacimli bir hastaneden retrospektif kohort çalışması, T2 evre kolorektal kanserde lenf nodu metastazı (LNM) riskini belirleyen faktörlere dair yeni ve çarpıcı veriler ortaya koydu. Çalışma, tedavi planlamasında devrim yaratabilecek nitelikte sonuçlar sunarak, hastaların gereksiz cerrahi müdahalelerden korunmasına olanak verebilecek öneriler ile dikkat çekiyor. Böylece hastaların yaşam kalitesinin korunması ve tedavi başarısının artırılması hedefleniyor.
Kolorektal kanser, dünya genelinde en sık rastlanan üçüncü ve sindirim sisteminin en ölümcül ikinci malign tümörü olarak onkoloji alanında önemli bir sorundur. Özellikle T2 evre KRK hastalarında lenf nodu metastazının varlığı, tedavi stratejileri ve hastalık seyri açısından belirleyici bir faktör olarak öne çıkıyor. Literatürde bu evrede LNM oranlarının %18 ile %28 arasında değiştiği bildirilmiştir. Bu oranlar hekimmeleri hem etkili kanser kontrolü hem de hastanın yaşam kalitesi arasındaki dengeyi sağlama konusunda zorlu bir tablo ile karşı karşıya bırakmaktadır.
Çalışmada toplam 787 T2 evre kolorektal kanserli hasta kapsamlı bir şekilde analiz edildi. Hastaların preoperatif ve postoperatif klinik-patolojik özellikleri ayrıntılı biçimde toplanarak, univariate ve multivariate binary lojistik regresyon analizleri uygulandı. Bu sayede lenf nodu metastazı ile bağımsız ilişki gösteren faktörler, risk oranları (OR) ve %95 güven aralıkları (CI) ile belirlenerek kanser biyolojisinin karmaşık yapısı aydınlatıldı. Analizlerin hassasiyeti, klinik karar verme sürecinde objektif dayanaktan yana büyük bir katkı sağladı.
Lenf nodu metastazı oranı bu büyük hasta grubunda %23,4 olarak saptandı ve bu oran literatürde belirtilen aralıkla tutarlılık gösterdi. Metastaz görülen hastaların %78,3’ü N1 evresindeyken, kalan %21,7’si daha ileri tutulum anlamına gelen N2 evresindeydi. Bu evrelemedeki farklılıklar, aynı T2 evresindeki tümörlerin bile nodal metastaz açısından oldukça heterojen olduğunu ortaya koydu. Dolayısıyla daha hassas tanı yöntemlerine duyulan ihtiyaç artarken, klinisyenlerin her bir hastaya özgü yaklaşımı benimsemesi elzem hale geldi.
Çalışmanın öne çıkan bulgularından biri, kötü diferansiye tümörlerin lenf nodu metastazı açısından bağımsız ve anlamlı şekilde yüksek risk taşımasıdır. Kötü diferansiye histoloji, OR=4,405 ve p=0,003 değeri ile onaylandı. Bu tümörler, hücresel olarak daha düzensiz yapıda olup, agresif bir biyolojik davranış sergileyerek metastatik yayılım için uygun bir zemin oluşturuyor. Bu sonuç, klinisyenlerin patolojik raporlara özellikle dikkat etmesini ve tedavi kararlarını buna göre şekillendirmesini gerektiriyor.
Perinöral invazyon (PNI) ve lenfovasküler invazyon (LVI) kavramları da nodal metastaz riskiyle güçlü ilişkiye sahip bulunmuştur. PNI, OR=4,789 (p=0,001) ile tümörün sinir kılıflarına yerleştiğini ve bu yollarla yayılma potansiyelini ortaya koyarken, LVI OR=2,779 (p=0,001) ile lenf ve damar sistemlerine invazyonu işaret etmektedir. Bu invazyon biçimleri, tümörün mikroçevresinde metastaz mekanizmalarını somut olarak gösteren önemli patolojik işaretlerdir ve tedavi stratejisinin belirlenmesini etkiler.
Çalışmada ayrıca lenf nodu metastazına karşı koruyucu faktörler de saptandı. Erkek cinsiyet, OR=0,652 (p=0,017) ile daha düşük lenf nodu metastazı riskine sahip olarak öne çıktı. Bu durum, erkekler ve kadınlar arasındaki biyolojik veya hormonal farklılıkların tümör davranışında rol oynayabileceği hipotezini gündeme getiriyor. Ayrıca preoperatif trombosit-lenfosit oranı (PLR) yüksekliği hafif ancak istatistiksel olarak anlamlı şekilde koruyucu bulundu (OR=0,996, p=0,048). PLR’nin sistemik inflamasyon ve immün yanıtın bir göstergesi olarak kullanılması, biyobelirteç temelli risk değerlendirmelerinin değerini artırıyor.
Geleneksel beklentilerin aksine, tümör boyutu lenf nodu metastazı ile ilişkilendirilmedi. Bu sonuç, tümörün çapı veya hacminin metastatik riskini belirleyen güvenilir bir kriter olmayabileceğini gösteriyor ve klinik pratikte büyüklük yerine histopatolojik ve moleküler özelliklerin ön planda değerlendirilmesi gerektiğini ortaya koyuyor. Böylelikle kişiselleştirilmiş yaklaşımların geliştirilmesine zemin hazırlanıyor.
Bu çalışma, tedavi planlamasında radikal cerrahi müdahalelerin gereksiz yere yapılmasının engellenmesine ışık tutuyor. T2 evre KRK hastalarının yaklaşık dörtte üçü daha az invaziv yöntemlerle yönetilebilirken, hastaların cerrahiye bağlı komplikasyonlar ve yaşam kalitesi üzerindeki olumsuz etkileri azaltılabilir. Özellikle, tümör diferansiyasyonu, perinöral ve lenfovasküler invazyonun belirlenmesi, klinik karar verme süreçlerini daha gerçekçi ve etkin kılmaktadır.
Yüksek hacimli merkezlerde yapılan bu araştırma; patolojik incelemenin ayrıntılı olması ve özel parametrelerin tümör örneklerinde titizlikle aranmasının önemini vurguluyor. Bu bulgular, multidisipliner tümör kurulu toplantılarında tartışılarak tedavi planlarının hastaya özel ve genomik/onko-patolojik özelliklere dayalı yapılması gerektiğini önermektedir. Böylece hastaya özgü tedaviler hayata geçirilirken, tedavi etkinliği ve hasta memnuniyeti artırılacaktır.
Bununla birlikte, cinsiyet ve sistemik inflamasyon belirteçleri olarak PLR’nin koruyucu etkisi, altta yatan mekanizmaların açığa çıkarılması için yeni araştırma alanları sunuyor. Hormonal etkiler, immün denge ve mikroçevresel faktörlerin bir arada nasıl etkileşime girdiği, lenf nodu metastaz riskinde nasıl rol oynadığı geleceğin translasyonel onkoloji çalışmalarında mercek altına alınabilir. Bu durum, kişiye özel tedavilerin geliştirilmesinde yenilikçi yaklaşımların kapısını aralayabilir.
Gelecekte, klinik, patolojik ve biyomoleküler verilerin entegre edildiği kapsamlı risk tahmin modellerinin oluşturulması hedeflenmektedir. Bu modeller, T2 evre kolorektal kanserli hastaların metodik şekilde sınıflandırılmasını sağlayarak, neoadjuvan tedavi, cerrahi yaklaşım ve takip programlarının optimize edilmesine olanak tanıyacak. Böylece kanser yönetiminde doğruluk ve etkinlik düzeyi daha da yükseltilecektir.
Sonuç olarak, bu retrospektif kohort çalışması, T2 evre kolorektal kanserde lenf nodu metastazı riskinin belirlenmesinde yeni bir çerçeve sunuyor. Lenf nodu tutulumu üzerinde etkili olan faktörlerin ayrıştırılması, gereksiz cerrahi girişimlerin azaltılması ve hastaya özgü tedavi stratejilerinin geliştirilmesi adına önemli bir dönüm noktası olma potansiyeli taşıyor. Kanserle mücadelede hem yaşam sürecinin hem de kalitenin artırılması açısından klinik uygulamalarda bu bulguların hızla hayata geçirilmesi bekleniyor.
**Araştırma Konusu**: Lenf nodu metastazı belirleyicilerinin T2 evre kolorektal kanserde retrospektif kohort çalışması ile araştırılması.
**Makale Başlığı**: Identification of predictors for lymph node metastasis in T2 colorectal cancer: retrospective cohort study from a high-volume hospital.
**Web References**: https://doi.org/10.1186/s12885-025-14104-0
**Doi Referans**: https://doi.org/10.1186/s12885-025-14104-0
**Resim Credits**: Scienmag.com
**Anahtar Kelimeler**: kolorektal kanser, T2 evre, lenf nodu metastazı, patolojik belirteçler, kötü diferansiye tümör, perinöral invazyon, lenfovasküler invazyon, trombosit-lenfosit oranı, retrospektif kohort, klinik karar verme, hasta yaşam kalitesi, onkoloji araştırmaları
