Son yıllarda kanser prognostik değerlendirmelerinde çığır açacak gelişmeler yaşanıyor. Özellikle sindirim sistemi kanserlerinde hastaların tedavi öncesi risklerinin belirlenmesinde, hem inflamasyon, hem beslenme hem de bağışıklık sisteminin bir arada değerlendirildiği yeni biyobelirteçler ön plana çıkıyor. Bu kapsamda, Çinli araştırmacılar tarafından gerçekleştirilen kapsamlı bir sistematik derleme ve meta-analiz, CALLY indeksinin tedavi öncesi prognosis tahmininde kullanım potansiyelini tüm açıklığıyla ortaya koydu. CALLY indeksi; C-reaktif protein (CRP), albümin ve lenfosit sayısını birleştirerek, kanser ilerlemesinde kritik rol oynayan üç biyolojik alanı eşzamanlı ölçüyor. Bu yeni yaklaşım, kanser klinik pratiğinde hasta yönetimini kökten değiştirebilecek güçte görülüyor.
Sindirim sistemi kanserleri, dünya genelinde yüksek görülme sıklığı ve yüksek ölüm oranları ile onkoloji alanında büyük bir meydan okumayı temsil ediyor. Özellikle yemek borusu, mide, karaciğer, pankreas ve kolon kanserleri, tanı ve tedavi süreçlerinde heterojen seyirleri nedeniyle klinisyenler için zorlu bir hastalık grubunu oluşturuyor. Mevcut tedavi stratejilerinde bazı ilerlemeler kaydedilse de, bireysel hastaların yaşam beklentisi ve hastalık seyri konusunda belirsizlik halen sürüyor. Bu bağlamda hastanın inflamasyon düzeyi, beslenme durumu ve bağışıklık sisteminin işlevselliğini yansıtan biyobelirteçlere artan bir ilgi ile birlikte, CALLY indeksi yeni bir umut ışığı sunuyor.
Çinli araştırmacılar tarafından yürütülen meta-analiz, 19 farklı klinik çalışmadan elde edilen yaklaşık 8 bin hastanın verileri ışığında CALLY indeksinin prognostik değeri kapsamlı şekilde değerlendirildi. Çalışmada genel sağkalım (OS), hastalıksız sağkalım (DFS), nükssüz sağkalım (RFS) ve kansere özel sağkalım (CSS) gibi dört farklı sağkalım parametresindeki etkisi çok güçlü istatistiksel yöntemlerle incelendi. Böylece sindirim sistemi kanserlerinde yaşam sonucunu etkileyen tüm önemli yönler bütüncül şekilde ele alınmış oldu.
Çalışmanın en dikkat çekici bulgusu CALLY indeksinin düşük olduğu hastaların tüm sağkalım parametrelerinde belirgin şekilde daha kötü sonuçlar göstermesiydi. Özellikle genel sağkalım için hesaplanan risk oranı (HR) 1.973 olarak açıklandı; yani düşük CALLY puanına sahip hastaların ölme riski neredeyse iki kat artmakta. Hastalıksız ve nükssüz sağkalım ile kansere özgü sağkalımda da benzer anlamlı olumsuz ilişkiler bulunması, indeksin prognostik gücünü pekiştiriyor. Tüm bu sonuçlar son derece güçlü p-değerleri ile desteklenerek bilimsel güvenilirlik kazandı.
Meta-analiz ayrıca alt grup değerlendirmeleri ile CALLY indeksinin farklı hastalık türleri, tedavi yöntemleri, kesme değerleri, örneklem büyüklükleri ve coğrafi farklılıklar gözetilerek test edilmesine olanak sağladı. Bu çok yönlü analizler, indeksin sindirim sistemi kanserlerinin tüm varyantlarında ve çeşitli klinik ortamlarda geçerli ve kullanılabilir olduğunu gösterdi. Klinik uygulamalar açısından bu esneklik, CALLY indeksinin yaygınlaşmasını kolaylaştıran önemli bir avantaj olarak öne çıkıyor.
Özellikle cerrahi tedavi görmüş hastalar grubunda indeksin prognostik kapasitesi daha da yüksek bulundu. Bu grupta genel sağkalım için elde edilen risk oranı 2’nin üzerine çıktı. Bu durum, ameliyat öncesinde hastanın inflamasyon, beslenme ve bağışıklık durumunun değerlendirilmesinin, ameliyat kararları ve sonrası takip açısından kritik ipuçları verdiğini ortaya koyuyor. Böylelikle cerrahi onkolojide hasta seçimi ve yönetimi için yeni bir bilimsel gösterge sağlanmış oluyor.
CALLY indeksinin biyolojik temeli, kanser biyolojisinin en önem verilen üç bileşeni olan inflamasyon, beslenme ve bağışıklık fonksiyonlarını içermesidir. CRP, sistemik inflamasyonun legendar bir göstergesi olarak kanser ilerlemesi ile yakından ilişkilidir. Albümin ise vücudun beslenme rezervlerini ve genel sağlığını yansıtarak, tedaviye direnç ve yanıt üzerinde kritik rol oynar. Lenfosit sayısı, antitümör savunmanın en önemli unsurlarından biri olup, düşük seviyeleri bağışıklık sistemindeki zayıflamayı gösterir. Bu kombinasyon, kansere karşı ev sahibinin tümsel biyolojik durumunu işaret eden güçlü bir parametre sunuyor.
Biyobelirteçlerin integratif değerlendirilmesi, tek başına tümör hücresine ya da moleküler değişkenlere dayanan yaklaşımların ötesinde, tümör-konak etkileşimlerini kapsayan çok boyutlu bir perspektif sağlıyor. Bu da günümüzde onkolojide giderek daha fazla önem kazanan hasta merkezli, sistemik biyoloji yaklaşımına uygunluk gösteriyor. Dolayısıyla CALLY indeksi sadece bir prognostik araç değil, aynı zamanda tümör biyolojisinin hasta ortamında nasıl şekillendiğini anlamaya yönelik bir paradigma değişimini temsil ediyor.
Translasyonel açıdan bakıldığında, indeksin bileşenlerinin (CRP, albümin, lenfosit) klinik laboratuvarlarda standart olarak ve uygun maliyetle ölçülebilmesi, CALLY indeksini pratik ve yaygın kullanıma uygun hale getiriyor. Özel laboratuvar cihazları veya yüksek maliyetli moleküler testlere kıyasla, bu indeks her türlü sağlık ortamında –özellikle kaynakları sınırlı merkezlerde – kolaylıkla uygulanabilir. Bu da geniş hasta popülasyonlarına ulaşma ve sağlık politikalarına entegre etme potansiyelini artırıyor.
Araştırmacılar ayrıca, meta-analizde kapsamlı duyarlılık analizleri yaparak, sonuçların çalışma heterojenliği ve yayın yanlılığı gibi olası metodolojik kısıtlamalardan arındırılmasını sağladı. Yayın yanlılığının istatistiksel olarak minimal bulunması, bu verilerin tekrarlanabilir ve başka klinik koşullara genellenebilir olduğuna işaret ediyor. Böylece CALLY indeksinin klinik güvenilirliği daha da pekişmiş durumda.
Klinik pratikte CALLY indeksinin kullanılması, multidisipliner onkoloji ekiplerinin karar mekanizmalarını ciddi anlamda destekleyebilir. Özellikle yüksek riskli hastaların erken tanımlanması sayesinde, hem tedavi planları hastaya özel olarak optimize edilebilir hem de bağışıklık sistemi ve beslenme durumunu iyileştirici destekleyici müdahaleler önceliklendirilebilir. Ayrıca inflamasyonun düzenli izlenmesi hastalığın seyrinin daha yakından takip edilmesine imkan tanıyabilir. Bu da nihai olarak hem sağkalımı hem yaşam kalitesini artırmayı hedefliyor.
İndeksin klinik araştırmalarda da önemli yeri bulunuyor. CALLY puanları, deneysel terapi denemelerinin hasta gruplarının homojenleştirilmesi için değerli bir stratifikasyon kriteri olabilir. Böylece tedavi etkilerini değerlendirirken biyolojik heterojenliğin etkisi azaltılıp, sonuçların doğruluğu ve klinik anlamı yükseltilebilir. Ayrıca hastalık mekanizmalarının daha iyi anlaşılması için inflamasyon, beslenme ve bağışıklık etkileşimlerinin düzenlenmesi üzerine yeni araştırmalar teşvik edilebilir.
Günümüz onkoloji uygulamalarında kişiselleştirilmiş tedavi yaklaşımlarının önemi giderek artmaktadır. Bu bağlamda kanser prognozunun yalnızca tümörün büyüklüğü veya moleküler profilinden ibaret olmadığını, tüm sistemik biyolojik ortamın belirleyici olduğunu ortaya koyan bulgular hastaların yönetiminde devrimsel bir perspektif sunuyor. CALLY indeksi, bu sistemik biyolojik ortamı tek parametrede toplaması sebebiyle, ideal bir köprü işlevi görmekte, laboratuvardan hasta başına doğrudan aktarılabilir.
Sonuç olarak, CALLY indeksi kanser prognostikleri alanında önemli bir kilometre taşı olarak karşımıza çıkıyor. Sadece temel biyolojik süreçleri bütüncül analiz etmekle kalmayıp, uygulanabilirliği ve maliyet avantajları ile klinikte de hızla benimsenme potansiyeli taşıyor. Gelecekte yapılacak prospektif çalışmalar ve klinik denemelerle indeksin prognostik doğruluğu daha da iyileştirilebilir, aynı zamanda tedavi yaklaşımlarına entegrasyonu sağlanabilir. Sindirim sistemi kanserlerinde CALLY indeksi, inflamasyon, beslenme ve bağışıklığı tek bir çatı altında toplayan yeni nesil biyobelirteç olarak hastaların yaşam şansını artırmayı hedefliyor.
—
Araştırma Konusu:
Sindirim sistemi kanserlerinde inflamasyon, beslenme ve bağışıklık durumlarını bir araya getiren CALLY indeksinin prognostik değeri.
Makale Başlığı:
Integrating inflammation, nutrition, and immunity: the CALLY index as a prognostic tool in digestive system cancers – a systematic review and meta-analysis
Web References:
https://doi.org/10.1186/s12885-025-14074-3
Doi Referans:
https://doi.org/10.1186/s12885-025-14074-3
Resim Credits:
Scienmag.com
Anahtar Kelimeler:
albumin as a cancer biomarker, C-reactive protein and cancer, CALLY index, clinical decision-making in oncology, Digestive cancer prognosis, immune function in cancer outcomes, inflammatory biomarkers in oncology, lymphocyte counts in cancer prognosis, meta-analysis of cancer biomarkers, nutritional status and cancer, prognostic tools for digestive cancers, risk stratification in oncology
