Gelişmekte olan bölgelerdeki kanser tarama protokollerini kökten değiştirebilecek büyük ölçekli ve kapsamlı bir araştırma olan CHinA National CancEr Screening (CHANCES) çalışması başladı. Bu beş yıl sürecek randomize kontrollü çalışma, akciğer ve kolorektal kanser tarama yöntemlerini optimize etmeyi amaçlayarak, erken teşhisi güçlendirecek ve gelişmekte olan ülkelerde hala yüksek seyreden kanser kaynaklı ölümleri azaltmayı hedefliyor. Araştırma, Çin’in 25 eyaletinden 50-74 yaş aralığında 105.600 katılımcının dahil edildiği unprecedented bir büyüklükte yürütülüyor. Böylece, nüfus temelli verilerin sınırlı olduğu gelişmekte olan ülkelerde yüksek kalitede kanıtlar sağlanması amaçlanıyor.
CHANCES çalışmasının ortaya çıkış sebebi, özellikle düşük ve orta gelirli ülkelerde kanser tanı oranlarının zengin ülkelere kıyasla geride kalmasıdır. Bu durumun üstesinden gelmek için geniş çaplı ve kapsamlı bir tarama protokolünün bilimsel temellerle değerlendirilmesi gerekmektedir. Çalışma, Çin’in farklı bölgelerinden katılımcıların alınması sayesinde, kültürel ve ekonomik farklılıkların tarama sonuçlarına etkisini detaylı biçimde inceleyebilecek. Bu sayede ulusal ve uluslararası kanser tarama stratejileri için hem hasta uyumu hem de maliyet etkinliği açısından önemli veriler ortaya konacak.
Araştırmanın merkezinde, özellikle akciğer kanseri taraması için düşük dozlu bilgisayarlı tomografi (LDCT) yer almakta. LDCT, akciğer içindeki nodülleri çok daha erken dönemde saptayabilen yeni nesil bir teknoloji olması nedeniyle kritik öneme sahip. Çalışma, yıllık ile iki yılda bir yapılan LDCT taramalarının akciğer kanserine bağlı ölüm oranları üzerindeki etkilerini karşılaştırıyor. Batı ülkelerinde yapılmış bazı çalışmalar bu yöntemin faydalarını göstermiş olsa da, Çin gibi geniş ve heterojen toplumlarda yeterli veri bulunmamaktadır. CHANCES bu boşluğu dolduracak.
Aynı zamanda kolorektal kanser (KRK) taraması da çalışma kapsamında değerlendirilmektedir. KRK, dünya çapında kanserden ölümlerde başta gelen nedenlerden biridir ve tarama ile erken aşamada tespit edilmesi yüksek oranda başarılıdır. CHANCES, kolonoskopia ve fekal immünokimyasal test (FIT) gibi farklı tarama yöntemlerinin karşılaştırmasını yaparak, Çin sağlık sistemi içinde bunların uygulanabilirlik ve etkinliklerini belirlemeyi amaçlıyor. FIT pozitif çıkanların kolonoskopiye yönlendirilmesi, hem duyarlılığı artıran hem de hasta uyumunu kolaylaştıran pratik bir yaklaşım olarak planlandı.
Araştırmaya katılanlar üç ayrı gruba randomize edildi. Birinci grupta beş ardışık yıllık LDCT taraması ve 1 defa kolonoskopi yapılacak, bu sayede hem akciğer hem de kolon kanseri için maksimum erken teşhis hedefleniyor. İkinci grupta ise üç kez iki yıllık LDCT ve beş ış yıllık FIT testi uygulanacak. Bu grup, görüntüleme ile biyokimyasal testin birlikte kullanımının duyarlılığı artırırken invaziv işlemleri azaltıp azaltmadığını gösterecek. Üçüncü grup ise bir kez kolonoskopi veya beş yıl boyunca yıllık FIT testlerinden birini seçerek daha geleneksel yöntemleri karşılaştırma açısından kontrol grubu görevini görecek.
Çalışmanın büyüklüğü ve kullanılan karmaşık tarama protokolleri onu benzersiz kılıyor. Tüm katılımcıların takibi beş yıl boyunca detaylı olarak yapılarak, yalnızca kanser görülme sıklığı değil, aynı zamanda mortalite ve yaşam kalitesi gibi uzun dönem etkiler de kayıt altına alınacak. Harcamaların analiz edilmesi de programların sürdürülebilirliği açısından önemli veriler sağlayacak. Böylece, sınırlı kaynaklara sahip ülkeler için ekonomik yönden uygun tarama stratejilerinin belirlenmesi mümkün olabilecek.
CHANCES çalışması, özellikle Asyalı nüfusta LDCT’nin yıllık veya iki yıllık kullanımının akciğer kanserine bağlı ölüm oranlarını azaltma potansiyeli açısından sistematik olarak incelenen ilk büyük randomize kontrollü çalışmadır. Bu önemli, çünkü akciğer kanseri risk faktörleri ve sağlık kaynaklarının dağılımı bölgeden bölgeye değişiklik gösterdiği için, batı ülkelerinden elde edilen verilerin doğrudan kullanılması mümkün olmayabilir. Çin gibi büyük bir ülkede edinilen kanıtlar, bölgesel ve global sağlık politikalarında yol gösterici olacaktır.
Taramanın akciğer ve kolorektal kanser programlarının bir arada yürütüldüğü inovatif model, kaynakların verimli kullanımını ve hasta katılımını artırmayı hedefliyor. Bu çift hedefli yaklaşım, yüksek kanser yükü ile mücadele eden başka ülkeler için de model teşkil edebilir. Özellikle kaynak kısıtlı alanlarda entegre tarama programlarının daha etkin uygulanmasına olanak sağlayabilir.
Araştırma ekibi, katılımcı uyumunu sağlamak için özellikle yoğun çaba sarf ediyor. Karmaşık tarama protokolleri nedeniyle düzenli kontrol ve hasta eğitim programları geliştirildi. Buna ek olarak toplum bazında bilgilendirme ve farkındalık artırma çalışmalarına yer veriliyor. Bu sayede bilimsel titizlik ile gerçek dünya uygulamalarının dengesi gözetiliyor ve uygulamaya yönelik engeller en aza indirgeniyor.
CHANCES, Çin Klinik Araştırma Kaydı’na (ChiCTR1900025257) kayıtlı olup; şeffaf ve uluslararası standartlarda yapılan bir çalışma olmasıyla da güvenilirliğini artırmaktadır. Açık veri paylaşımı ve iş birliği ortamı yaratılması, hem Çin içinde hem de gelişmekte olan ülkelerde benzer projelerin ortaya çıkmasını teşvik edecektir. Böylelikle, dünya genelinde kanser tarama politikalarının geliştirilmesinde önemli rol oynayacaktır.
Sonuçları başarılı olursa, CHANCES çalışmasının hem akciğer kanseri için tarama aralığının yeniden değerlendirilmesini hem de görüntüleme ve biyolojik testlerin entegre edilmesini sağlayan stratejilerin geliştirilmesini sağlaması bekleniyor. Bu da dünya genelinde artan kanser vakaları ve sınırlı sağlık bütçeleri karşısında önemli bir fırsat olarak değerlendirilebilir. Kaynakların etkin kullanımı, erken teşhisin yaygınlaşması ve tedavi maliyetlerinin düşürülmesi adına büyük bir potansiyel taşımaktadır.
Erken kanser teşhisindeki gelişmeler, milyonlarca hayatın kurtarılması ve ileri evre tedavi maliyetlerinin minimize edilmesi açısından son derece önemlidir. CHANCES çalışmasının klinik etkinlik ve maliyet etkinliği yanında, sağlık sistemi içinde pratik uygulamasını da göz önüne alarak sunduğu kapsamlı değerlendirme, araştırmanın ulusal ve uluslararası düzeyde etkisini artıracaktır. Sağlık politikalarını belirleyenler, çalışmanın sonuçlarını yakından takip etmektedirler.
Araştırma özellikle sağlık politikacıları, klinik hekimler ve hasta savunucuları için büyük umut vaat etmektedir. Gelişmekte olan bölgelere özgü kanser tarama önerileri sunması, halk sağlığı yaklaşımında önemli bir dönüm noktası olabilir. Aynı zamanda, taramaya olan toplumsal farkındalığın artması, insanların erken sağlık hizmeti arama alışkanlıklarının gelişmesi yönünde olumlu bir etki yaratacaktır.
Kanser kontrolü alanındaki bu bilimsel gelişme, teknolojik yeniliklerin ve taramanın küresel öncelik haline gelmesinin tam ortasında gerçekleşiyor. Ancak, uygulanabilir ve bölgeye özgü verilerin azlığı bu alandaki çabaları sınırlamaktaydı. CHANCES çalışması, bu boşluğu doldurarak umut verici bir örnek oluşturuyor ve gelişmekte olan ülkelerde benzer çalışmaların önünü açıyor.
Lojistik zorluklar ve bölgesel eşitsizlikler gibi engeller elbette ki var, ancak araştırma ekibi Çin’in geniş sağlık altyapısını ve yenilikçi yaklaşımını haiz olarak bunların üstesinden gelmeyi planlıyor. Multidisipliner bir ekip çalışmasıyla, hem sahadaki uygulamaların takibi hem de bilimsel verilerin doğruluğu büyük özenle sağlanıyor. Böylece çalışma, karmaşık sağlık ortamlarında uygulanabilirliğin ve sürdürülebilir başarının örneği olabilir.
Sonuç olarak, CHANCES denemesi kanser önleme biliminde önemli bir adım olarak görülebilir. Hem klinik yöntemlerde hem de halk sağlığı stratejilerinde kapsamlı ve entegre bir yaklaşım sunuyor. Çin sınırlarını aşan etkisiyle, dünya geneline yayılan benzer çalışmalara ilham verebilir ve kaynak kısıtlı bölgelerde kanser taramasının yeni standartlarını belirleyebilir. Erken teşhiste yeni bir dönemin habercisi olarak gösterilmektedir.
—
Araştırma Konusu: Çin nüfusunda akciğer ve kolorektal kanser tarama stratejilerinin randomize kontrollü çalışma ile karşılaştırılması.
Makale Başlığı: A study protocol for the CHinA National CancEr screening (CHANCES) trial: a randomized controlled study to compare the screening strategies for lung cancer and colorectal cancer.
Web References: https://doi.org/10.1186/s12885-025-14152-6
Doi Referans: https://doi.org/10.1186/s12885-025-14152-6
Resim Credits: Scienmag.com
Anahtar Kelimeler: kanser tarama protokolleri, CHANCES denemesi metodolojisi, kolorektal kanser tespit yöntemleri, gelişmekte olan bölgelerde erken kanser teşhisi, geniş çaplı sağlık araştırmaları, düşük dozlu bilgisayarlı tomografi etkinliği, akciğer kanseri tarama stratejileri, akciğer kanserinde mortalite azalması, nüfus temelli kanser verilerinin önemi, kanser üzerine randomize kontrollü çalışma
