Amerikan Birleşik Devletleri’nde uzun yıllardır bağırsak paraziti tedavisinde kullanılan yaygın ve FDA onaylı bir ilaç, şimdi çok daha tehlikeli bir deri kanseri türünün ilerlemesini durdurma ve hatta geriletme potansiyeli taşıyor. Arizona Üniversitesi Kanser Merkezi’nden Dr. Megha Padi liderliğinde yürütülen ve Journal of Clinical Investigation dergisinde yayımlanan yeni araştırma, 1955’ten beri kullanılan antiparazitik bir ilaç olan pyrvinium pamoate’un Merkel hücreli karsinom (MCC) üzerindeki etkilerini gözler önüne serdi. MCC, melanomdan daha hızlı ilerleyen ve ölüm oranı çok yüksek olan agresif bir nöroendokrin deri kanseri türü olarak biliniyor. Dr. Padi ve ekibi, bu eski ilacın MCC üzerindeki tedavi potansiyelini ortaya koyarak, nadir fakat hızla ilerleyen bu kanser türüne yeni ve etkili bir tedavi yolu açtı.
Merkel hücreli karsinom, nöroendokrin özelliklere sahip olup cilt yüzeyinde hızlıca çoğalan ve hastalarda yüksek mortaliteye yol açan ölümcül bir deri kanseri türüdür. Günümüzde cerrahi müdahale, radyoterapi ve immünoterapi gibi alanlarda ilerlemeler sağlanmasına rağmen, MCC tedavisinde çoğu zaman direnç sorunları yaşanmakta ve bu da hastaların yaşam süresini önemli oranda kısaltmaktadır. Bu zorluklar, araştırmacıları alternatif ve yenilikçi tedavilere yönlendirmiştir. Özellikle Dr. Padi’nin liderliğindeki grup, MCC’ye karşı geleneksel dışı ilaçları değerlendirme yönünde önemli araştırmalara imza atmıştır.
Pyrvinium pamoate, esas olarak bağırsak kurtlarına karşı kullanılan uzun soluklu bir antiparazitik ilaç olarak tanınır. Ancak son yıllarda, bu ilacın kanser hücrelerinde büyümeyi engelleme potansiyeline sahip olduğu çeşitli bilimsel çalışmalarda ortaya konmuştur. Meme, kolorektal, pankreas ve mesane kanseri gibi farklı tümör tiplerinde pirvinyumun olumlu etkileri üzerine az sayıda çalışma bulunmasına rağmen, MCC üzerindeki etkisi bugüne kadar kapsamlı olarak araştırılmamıştır. University of Arizona ekibi, yaptığı detaylı preklinik deneyler ile bu boşluğu doldurmuştur.
Çalışmanın en dikkat çekici yanı, pirvinyum pamoate’un MCC hücrelerinde kritik öneme sahip Wnt sinyal yolunu hedefleyebilmesidir. Wnt sinyalizasyonu, hücre farklılaşması, çoğalma ve hayatta kalma mekanizmalarını düzenleyen karmaşık bir moleküler yol olup, birçok tümör çeşidinde anormal aktivasyonu kanserleşmenin anahtarlarından biri olarak kabul edilmektedir. Dr. Padi’nin ekibi, pirvinyumun bu yolağı etkileyerek MCC hücrelerinin malign yani kötü huylu özelliklerini yitirmesini sağladığı sonucuna varmıştır.
Araştırmada yapılan in vitro (laboratuvar ortamında) deneylerde, pirvinyum pamoate MCC hücrelerinin çoğalmasını kayda değer şekilde engellemiştir. Ayrıca, ilacın etkisiyle MCC’nin nöroendokrin hücresel imza özelliklerinde gerileme gözlenmiş, yani tümör hücreleri daha az agresif ve daha az kötü huylu bir fenotipe dönüşmüştür. İlaç sadece hücre kültüründe değil, in vivo (canlı organizma) olarak fare modellerine enjekte edilen MCC tümörlerinde de etkisini göstermiştir. Tedavi uygulanan hayvanlarda tümör büyüklüğünde belirgin bir azalma sağlanmıştır.
Dr. Megha Padi, parasitik enfeksiyonlar ve kanser hücrelerinin biyolojik süreçlerinde stratejik benzerlikler olduğunu vurgulamaktadır. Hem parazitler hem de tümörler, uygun konakçı kaynakları kısıtlı olmasına rağmen büyümeyi devam ettirebilmek için üstün yeteneklere sahiptir. Bu durum, parasitlerin yaşamını sürdürebilir kılan moleküler yolların kanser hücrelerinde de hedeflenebileceği anlayışını doğurur. Pirvinyum gibi antiparazitik ilaçların kanser tedavisinde yeniden kullanılması, bu ortak biyolojik zorluklardan ilham alınarak geliştirilmiş yenilikçi ve umut verici bir yaklaşımı temsil etmektedir.
Araştırma, sadece pirvinyumun tümör büyümesini yavaşlatmakla kalmayıp aynı zamanda MCC’nin moleküler ve biyolojik özelliklerinde de köklü değişikliklere neden olduğunu göstermiştir. Bu da tümörün daha az invaziv ve daha kolay tedavi edilebilir hale gelmesi anlamına gelmektedir. Çalışmayı yürüten ekip, moleküler sinyal ağlarını ayrıntılı biçimde analiz ederek, pirvinyumun etki mekanizmasını hedef odaklı olarak ortaya koymuş ve MCC’nin kırılgan noktalarını açığa çıkarmıştır.
Sadece Arizona Üniversitesi Kanser Merkezi değil, Harvard Tıp Fakültesi ve Dana-Farber Kanser Enstitüsü gibi prestijli kuruluşların da dahil olduğu disiplinlerarası ekip, bu önemli araştırmanın arkasında yer aldı. Çeşitli akademik ve klinik uzmanlık alanlarının birleşimi, MCC gibi kompleks hastalıkların tedaviye yanıtını iyileştirme çabalarında kritik rol oynamaktadır. Bu tür işbirlikleri, bilimsel ilerlemeyi hızlandırarak sonuçların klinik uygulamaya geçişini kolaylaştırır.
Her ne kadar pirvinyumun MCC üzerinde güçlü ön klinik etkinliği ortaya konmuş olsa da, araştırmacılar özellikle doz ayarlama, toksisite değerlendirmesi ve insanlarda yapılacak klinik denemeler konusundaki ek çalışmalara ihtiyaç olduğunu belirtiyor. Pirvinyumun farmakodinamik ve farmakokinetik özellikleri kanser tedavilerinde henüz tam olarak anlaşılamadığı için, ilacın güvenli ve etkili kullanım yöntemlerinin geliştirilmesi gerekmektedir. Bu aşamalar başarılı olursa, pirvinyum pamoate kanser tedavisinde standart hale gelebilir.
Çalışma, köklü ilaçların yeni hastalık alanlarında kullanılması yoluyla “bench-to-bedside” yani laboratuvardan klinik pratiğe hızla geçiş konseptini harika biçimde yansıtmaktadır. Dr. Padi ve ekibinin elde ettiği başarı, parasitoloji ve onkoloji alanlarının kesiştiği inovatif bir yaklaşımla diğer antiparazitik ilaçların da kanser tedavisi için incelenmesini teşvik edebilir. Böylelikle, farklı kanser türlerinde ortak moleküler hedeflere yönelik yeni tedavi stratejileri geliştirmek mümkün hale gelebilir.
Bunun yanı sıra MCC’de Wnt sinyal yolunun önemli rolünü gözler önüne seren bu bulgular, benzer yolakların etkili olduğu diğer kanser türleri için de tedavi perspektifleri oluşturabilir. Gelişimsel biyoloji ve kanser araştırmalarını bütünleştiren bu yaklaşım, MCC gibi nadir fakat ölümcül hastalıklarda kullanılan terapötik araçlar açısından ufuk açıcı niteliktedir. Kanser hücrelerinin kök moleküler süreçleri hedef alınarak daha kalıcı ve etkili sonuçlar alınması beklentiler arasındadır.
Sonuç olarak, 70 yılı aşkın süredir antiparazitik amaçlarla kullanılan pyrvinium pamoate, şimdi karmaşık ve agresif yapısıyla bilinen Merkel hücreli karsinom tedavisinde umut verici bir aday olarak ortaya çıkmıştır. Artan MCC hasta sayıları ve sınırlı mevcut tedavi seçenekleri göz önüne alındığında, Dr. Megha Padi ve araştırma takımının çalışması, ilaç yeniden değerlendirmelerinin kanser alanında ne kadar büyük farklar yaratabileceğini göstermektedir. Bu yenilikçi araştırma, kanser tedavisinde devrim niteliğinde ilerlemelere kapı aralamakta ve yeni nesil ilaçların geliştirilmesine öncülük etmektedir.
—
Araştırma Konusu: Animals
Makale Başlığı: Integrative analysis reveals therapeutic potential of pyrvinium pamoate in Merkel cell carcinoma
Haberin Yayın Tarihi: 11-Feb-2025
Web References: Journal of Clinical Investigation DOI
Resim Credits: Photo by Kris Hanning, U of A Health Sciences Office of Communications
Anahtar Kelimeler: Carcinoma, Skin cells, Cancer medication, Clinical research, Drug research, Tumor growth, Medical tests, Cancer research
