Kolon kanseri, dünyada en sık görülen ve yüksek mortalite oranına sahip kanser türlerinden biridir. Bu sebeple, hem önleyici hem de tedavi edici yöntemler her zaman önem taşımaktadır. University of Connecticut (UConn) Tıp Fakültesi’nde gerçekleştirilen yeni bir klinik çalışma, ceviz tüketiminin sistematik inflamasyon ve kolon kanseri riski üzerindeki etkilerini ortaya koyarak beslenme düzeninde önemli bir yer alabileceğini göstermektedir. Cancer Prevention Research dergisinin Nisan 2025 sayısında kapağı süsleyen bu çalışma, cevizlerin içeriğinde bulunan ellagitanninlerin bağırsak mikrobiyomu tarafından metabolize edilmesi sonucu oluşan urolitin A adlı metabolitin inflamasyonu azaltarak kolon kanseri riskini düşürdüğünü bilim dünyasına sunmuştur.
Ellagitanninler, birçok bitkide bulunan ve ceviz gibi yiyeceklerde yoğun olarak yer alan özel bir polifenol grubu olarak bilinir. Ancak bu moleküllerin insan vücudu tarafından doğrudan emilmesi yerine, bağırsak mikrobiyomu tarafından metabolize edilerek çeşitli urolitinlere dönüştüğü anlaşılmıştır. Urolitin A, bu metabolitler arasında en çok ilgi gören bileşen olarak belirlenmiş olup, güçlü anti-inflamatuar etkileriyle dikkat çekmektedir. Dr. Daniel W. Rosenberg ve ekibi tarafından yürütülen bu çalışma, urolitin A’nın sadece kan dolaşımındaki inflamasyon belirteçlerini değil, aynı zamanda kolon dokusundaki hücresel ortamı da pozitif yönde etkilediğini kanıtlamıştır.
Dr. Rosenberg, Center for Molecular Oncology’de araştırmacı ve HealthNet Kanser Biyolojisi Kürsüsü’nün sahibi olarak, son on yılda kanser biyolojisi alanında derinlemesine çalışmalar yapmıştır. Daha önce hayvan modelleri üzerinde ceviz tüketiminin korunma amaçlı etkilerini inceleyen ekip, bu klinik çalışma ile elde edilen sonuçları insanlarda doğrulama fırsatı bulmuştur. 40-65 yaşları arasında, kolon kanseri gelişim riski yüksek olan 39 katılımcı çalışmaya alınmış, katılımcıların diyetleri düzenlenerek dış kaynaklı ellagitannin tüketimlerindeki farklılıklar elimine edilmiştir.
Yaklaşık üç hafta süren kontrollü ceviz tüketimi sonrası, katılımcılar yüksek çözünürlüklü kolonoskopiyle incelenmiş, kolon poliplerinden doku örnekleri alınarak moleküler analizler yapılmıştır. Elde edilen veriler, idrar ve kan serumunda tespit edilen urolitin A seviyelerinin, peptide YY adlı bağırsak kaynaklı hormonla pozitif korelasyon içerisinde olduğunu göstermiştir. Peptide YY, kolon kanseri progresyonunun önlenmesinde rol oynayan ve urolitin A üretimi artışına bağlı olarak yükseldiği düşünülen bir peptittir. Bu durum, ceviz tüketimi ile bağırsak mikrobiyomunun etkileşiminden doğan karmaşık koruyucu mekanizmaların varlığını desteklemektedir.
Araştırmada ayrıca sistemik inflamasyon belirteçlerinde belirgin düşüşler görülmüş, özellikle obez bireylerde bu azalma daha belirgindi. Obezite, kronik inflamasyon ve değişmiş mikrobiyal yapı ile ilişkilendirilmiş olup, ceviz aracılığıyla sağlanan bu anti-inflamatuar etki obez hastalar için önemli bir sağlık destek stratejisi olabilir. Doku bazlı analizlerde ise ileri teknoloji yüksek boyutlu mekansal görüntüleme yöntemleri kullanılmıştır. Bu yöntem sayesinde kolon poliplerinin mikroçevresinde bulunan pro-inflamatuar ve kanser gelişimini destekleyen proteinler tespit edilmiş, yüksek urolitin A seviyesine sahip katılımcılarda bu proteinlerin özellikle vimentin miktarının azaldığı gözlemlenmiştir.
Vimentin, epitelyal-mezenkimal geçişte rol oynayan ve ileri evre kolorektal kanserlerde artan bir protein olarak tanınır. Bu protein seviyelerindeki düşüş, urolitin A’nın sadece inflamasyonu azaltmakla kalmayıp, aynı zamanda kanserleşme sürecinde kritik bir rol oynayan hücresel değişimleri de engellediğine işaret eder. Böylece bu çalışma, sıralı ve kompleks biyolojik yollar aracılığıyla cevizlerin kanser önleyici etkilerinin moleküler temellerini başarılı biçimde ortaya koymaktadır.
Bu çalışmanın önemli bir boyutu, gut mikrobiomunun bireysel farklılıklarının besinsel müdahalelerin etkinliğini şekillendiriyor olmasıdır. Ellagitanninlerin metabolitlere dönüşümü ve ardından etkili urolitinlerin oluşumu, kişinin bağırsak mikrobiyomu çeşitliliği ve kapasitesiyle doğrudan bağlantılıdır. Dolayısıyla, gelecekte kişiye özel beslenme önerilerinin geliştirilmesi, kolon kanseri riskini azaltmada çok daha isabetli ve etkili sonuçlar doğurabilir. Nutrisyon ve onkoloji arasında yükselen bu multidisipliner iş birliği, korunmada yeni ufuklar açmaktadır.
Cevizlerin bu açıdan önemli bir avantajı ise doğrudan tüketim için pratik ve güvenli olmasıdır. Lezzetli, besin değeri yüksek ve geniş kitlelerin erişimine uygun olan ceviz, düşük maliyet ve minimal yan etkilerle desteklenen bir koruma aracıdır. Amerikan Kanser Araştırma Enstitüsü, California Ceviz Komisyonu ve Ulusal Kanser Enstitüsü’nün katkılarıyla gerçekleştirilen çalışma, bu alanda bilimsel ve endüstriyel iş birliğinin önemli bir örneğidir.
UConn ekibi, bulguların farklı etnik ve genetik kökenlere sahip, daha geniş ve heterojen topluluklar üzerindeki etkilerini daha ayrıntılı incelemek için ileriye dönük kapsamlı klinik araştırmalar planlamaktadır. Ayrıca, urolitin A’nın biyobelirteç ve potansiyel terapötik ajan olarak kullanımı, önleyici onkoloji alanında devrim yaratabilir. Dolayısıyla bu molekül, sadece diyetle alınan bir bileşen değil, aynı zamanda ilaç geliştirme çalışmalarına yön veren önemli bir hedef olarak öne çıkmaktadır.
Özetle, ceviz aracılığıyla alınan ellagitanninlerin bağırsak mikrobiyomu tarafından urolitin A’ya dönüştürülmesi, kolon dokusundaki inflamatuar ve kanserle ilgili ortamı dönüştürmekte; sistemik inflamasyonu azaltmakta ve kolon kanseri gelişme riskini düşürmektedir. Bu multimediyal bulgular, cevizlerin sadece lezzetli bir atıştırmalık olmadığını, aynı zamanda fonksiyonel bir besin olarak kronik hastalıkların önlenmesinde kritik rol oynadığını kanıtlar niteliktedir.
Kolon sağlığını güçlendirmek ve kanser riskini azaltmak isteyen bireyler için ceviz tüketimini günlük yaşam rutinine eklemek, bilimsel bulgulara dayanan etkili ve kolay ulaşılabilir bir strateji olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu, beslenme tabanlı onkolojik korumanın geleceğine ışık tutan umut verici gelişmelerden sadece biridir.
—
Araştırma Konusu: People
Makale Başlığı: Systemic Inflammation and the Inflammatory Context of the Colonic Microenvironment Are Improved by Urolithin A
Haberin Yayın Tarihi: 1-Apr-2025
Web References: https://aacrjournals.org/cancerpreventionresearch/article/18/4/235/754306/Systemic-Inflammation-and-the-Inflammatory-Context
Anahtar Kelimeler: Colon cancer, Inflammation, Preventive medicine, Walnut health benefits, Ellagitannins and urolithins, Gut microbiome and polyphenols, Systemic inflammation and diet, Urolithin A and inflammation, Dietary polyphenols and health, Oncology and nutrition research, Randomized controlled trial on walnuts, Colon cancer risk reduction
