Differansiye tiroid kanseri, dünya genelinde en sık teşhis edilen endokrin maligniteler arasında yer almaktadır. Cerrahi rezeksiyonu takiben kullanılan radyoaktif iyot (RAI) tedavisi, özellikle yüksek riskli hastalarda yıllardır etkin bir tedavi yöntemi olarak uygulanmıştır. Ancak, düşük ve orta riskli diferansiye tiroid kanseri hastalarında RAI tedavisinin uzun vadeli sağkalım üzerine etkisi klinik anlamda tartışmalı kalmaya devam etmiştir. Nisan 2025’te The Journal of Nuclear Medicine dergisinde yayımlanan yeni bir araştırma ise, farklı risk kategorileri ve histolojik alt tiplerde RAI tedavisinin sağkalım avantajını büyük ölçekli retrospektif analizler ışığında güçlü şekilde destekleyen kanıtlar sunmuştur.
Çalışmada, Amerika Birleşik Devletleri’nin geniş kapsamlı kanser kayıtları arasında yer alan Surveillance, Epidemiology, and End Results Program (SEER) veritabanından 101.000’in üzerinde hastaya ait gerçek dünya verileri değerlendirilmiştir. Araştırmacılar, hastaları histolojik sınıflandırmaya göre klasik papiller tiroid kanseri (PTC), agresif PTC varyantları, foliküler tiroid kanseri (FTC) ve minimal invazif FTC olarak gruplandırmış; ayrıca hastalar klinik nüks riski düzeylerine göre çok düşük, düşük, orta ve yüksek risk olarak kategorize edilmiştir. Bu ayrım, tedavinin etkisini daha doğru ölçmek için hastaların sağkalımlarının kanserli olmayan benzer bireylerle karşılaştırıldığı göreceli sağkalım analizini mümkün kılmıştır.
Sonuçlar, RAI tedavisinin çoğu alt grupta belirgin sağkalım avantajı sağladığını ortaya koymuş ve bu durum, uzun süredir süregelen klinik tartışmaları yeniden gündeme taşımıştır. Özellikle yüksek riskli diferansiye tiroid kanseri grubunda 30.9% gibi dikkat çekici bir sağkalım avantajı saptanmış; bu da RAI’nin agresif hastalıkta bilinen terapötik değerini yeniden teyit etmektedir. Ayrıca, düşük ve orta risk gruplarında da tedavinin küçük ama tutarlı iyileştirici etkileri gözlemlenmiştir. Klasik PTC hastalarında, daha büyük tümörler ve lenf nodu metastazlarının varlığında RAI tedavisi, 10 yıllık göreceli sağkalımı %1.3 ile %2.0 arasında artırmıştır. Dikkat çekici olarak, minimal invaziv FTC hastalarında düşük risk grubunda da sağkalımda olumlu eğilimler kaydedilmiştir; bu durum RAI’nin geleneksel endikasyonların dışındaki hastalarda da fayda sağlayabileceğine işaret etmektedir.
RAI tedavisinin mekanizması, tiroid dokusunun iyot tutulumu özelliğinden yararlanarak cerrahi sonrası kalan tiroid kanseri hücrelerine ya da mikrometastazlara hedeflenmiş radyasyon sunmasıdır. Bu hedefe yönelik sitotoksisite, gizli hastalığın yok edilmesinde ve nüksün önlenmesinde kritik öneme sahiptir. Yüksek riskli diferansiye tiroid kanserlerinde RAI kullanımı standart hale gelmiş olmasına karşın, daha düşük risk grubundaki heterojen tümör biyolojisi ve hastalık seyri, klinik rehberliklerde uygulama farklılıklarına yol açmıştır. Bu çalışma, histolojik alt tipler ve risk kategorileri üzerinden kapsamlı bir analiz yaparak bu boşlukları doldurmaya yönelik önemli bir veri seti sunmaktadır.
Araştırmada, RAI tedavisinin incelenen hiçbir alt grupta sağkalım açısından olumsuz etkisi olmadığı da rapor edilmiştir. Bu bulgu, klinisyenlerin adjuvan tedavi önerirken risk-fayda analizlerini yaparken önemli bir güvence sağlamaktadır. Ayrıca, sağkalımda iyileşmenin tedaviden sonra yaklaşık sekiz yıl içinde belirgin hale gelmesi, tiroid kanseri sağkalımında uzun dönem izlem ve takip stratejilerinin gerekliliğini ortaya koymaktadır.
Bu araştırmanın sonuçları, klinik karar verme süreçlerine ve tedavi rehberlerinin güncellenmesine önemli katkılar sunmaktadır. Önde gelen nükleer tıp uzmanlarından Dr. Henning Weis, SEER gibi geniş veri setlerinden elde edilen gerçek dünya kanıtlarının, randomize kontrollü çalışmaların sınırlı olduğu alanlarda klinik tartışmaları çözmede kritik rol oynadığını belirtmiştir. Bu tür çalışmalar, diferansiye tiroid kanserinin yavaş ilerleyen doğası nedeniyle uzun dönem sağkalım verilerinin toplanmasının zorluklarını aşmak için büyük önem taşımaktadır.
Araştırmanın ortak yazarı Prof. Matthias Schmidt ise, tiroid kanseri tedavi rehberlerinin hazırlanmasında geçen yaklaşık on yıllık emeğin sonunda bu analizlerin, RAI tedavisinin sağkalım üzerindeki etkisini ampirik olarak destekleyen önemli bir yapıtaşı olduğunu vurgulamıştır. Elde edilen veriler, nükleer tıp ve endokrinoloji uzmanlarının hastaya özgü klinik detayları dikkate alarak tedavi planlarını daha bilinçli ve güvenle şekillendirmesine zemin hazırlamaktadır.
RAI tedavisinin sadece sağkalımı iyileştirmede değil, aynı zamanda yüksek riskli diferansiye tiroid kanserlerinde nüks oranlarını düşürmeye yönelik rolü de uzun süredir kabul görmektedir. Bu büyük ölçekli çalışma, sağkalım avantajını da doğrulayarak RAI’nin hastalık kontrolü ile mortalite üzerindeki çift etkisini güçlendirmiştir. Buna ek olarak, düşük ve orta riskli hastalarda adjuvan RAI kullanımına dair paradigmaların değişebileceğini işaret etmekte ve kişiselleştirilmiş tedavi yaklaşımlarının önemini ortaya koymaktadır.
Çalışmanın retrospektif doğası ve kayıt veritabanına dayanması, gözlemsel analizlere özgü bazı kısıtlamaları beraberinde getirmektedir. Ancak, ölçeği, metodolojik titizliği ve ayrıntılı risk stratifikasyonu ile elde edilen sonuçların güvenilirliğini artırmaktadır. Gelecekte moleküler ve genetik tumor profillemesi ile klinik parametrelerin entegre edilmesi, diferansiye tiroid kanseri yönetiminde bireyselleştirilmiş tedavi stratejilerinin daha da iyileştirilmesini sağlayacaktır.
Sonuç olarak, bu çığır açıcı çalışmada cerrahi sonrası RAI tedavisinin, diferansiye tiroid kanserinde farklı histolojik alt tipler ve risk gruplarında uzun vadeli göreceli sağkalımı belirgin biçimde artırdığı ortaya konmuştur. Özellikle düşük ve orta riskli hastalarda uygulamaya yönelik mevcut paradigmaların yeniden değerlendirilmesi gerektiği vurgulanmakta; nükleer tıp ve endokrinoloji alanlarında klinik uygulamaları yönlendirecek önemli ve değerli bir kanıt tabanı oluşturulmaktadır. Tedavi faydalarının maksimize edilmesi ve aşırı tedaviden kaçınılması arasındaki denge korunarak precision onkoloji yaklaşımında RAI’nin rolü daha net anlaşılmıştır.
—
Araştırma Konusu:
Radyoaktif iyot tedavisinin papiller ve foliküler tiroid kanserinde histolojik alt tiplere ve nüks risk kategorilerine göre uzun vadeli göreceli sağkalım üzerindeki etkisi.
Makale Başlığı:
Open Access Impact of Radioactive Iodine Treatment on Long-Term Relative Survival in Patients with Papillary and Follicular Thyroid Cancer: A SEER-Based Study Covering Histologic Subtypes and Recurrence Risk Categories
Haberin Yayın Tarihi:
1 Nisan 2025
Resim Credits:
Dr. Henning Weis, PhD, MD ve Prof. Matthias Schmidt, MD, FEBNM, Department of Nuclear Medicine, University Hospital of Cologne
Anahtar Kelimeler:
Tiroid kanseri, Radyoaktif iyot tedavisi, Diferansiye tiroid kanseri, Papiller tiroid kanseri, Foliküler tiroid kanseri, Göreceli sağkalım, SEER veritabanı, Nükleer tıp, Kanser tedavisi, Precision medicine, Endokrin onkoloji, Uzun vadeli sağkalım
