Son dönemde yapılan çığır açıcı bir araştırma, papiller tiroid karsinomunda (PTC) epitel hücre adezyon molekülü (EpCAM) aşırı ekspresyonu ile servikal lenf nodu metastazı (CLNM) arasında güçlü bir ilişki olduğunu ortaya koydu. Bu bulgu, tiroid karsinomunun tümör biyolojisine dair mevcut anlayışı derinleştirirken, moleküler patoloji ile ileri görüntüleme tekniklerini birleştiren yenilikçi bir tanı yaklaşımının önünü açtı. Araştırma, ameliyat öncesi risk değerlendirmesi ve tedavi yönetiminde devrim yaratabilecek potansiyele sahip. Böylelikle hastaların daha kişiselleştirilmiş ve etkin bir takip ve tedavi sürecine yönlendirilmesi mümkün hale geliyor.
EpCAM, hücre adezyon, proliferasyon ve farklılaşmada önemli rol oynayan transmembran glikoproteini olarak uzun zamandır epithelial tümörlerin belirteci olarak kabul ediliyor. Çeşitli kanser türlerinde bu molekülün anormal düzeylerde ekspresyonu tümör agresifliği ve kötü hasta prognozu ile ilişkilendirilmişti. Ancak, papiller tiroid karsinomunda lokal bölgesel metastatik davranışla olan kesin bağlantısı bugüne kadar netlik kazanmamıştı. Zhang ve arkadaşlarının öncülüğünde gerçekleştirilen bu çalışma, tam da bu boşluğu dolduruyor.
Çalışmada, cerrahi müdahale planlanan 53 klinik olarak tiroid malignitesi şüphesi taşıyan hasta yer aldı. Ameliyat öncesinde tüm hastalar detaylı şekilde ultrasonografi incelemelerine tabi tutuldu; bu kapsamdaki görüntüleme, hem konvansiyonel ultrason hem de kontrast destekli ultrason (CEUS) yöntemlerini içeriyordu. Bu iki farklı ultrason tekniği sayesinde nodül morfolojisi, vaskülarizasyon özellikleri ve tiroid dışına yayılım (extrathyroidal extension, ETE) belirtileri titizlikle değerlendirilerek metastaz riski açısından önemli ipuçları elde edildi.
Operasyon sonrası elde edilen doku örnekleri ise immünohistokimyasal boyama yöntemleriyle EpCAM ekspresyonunun nicelendirilmesine tabi tutuldu. Araştırmacılar, EpCAM’in yoğunluk ve pozitiflik yaygınlığını, ayrıca nükleer lokalizasyonunu da analiz etti. Bu nükleer lokalizasyon, transcriptionel regülasyon ve hücre içi sinyal yollarında rol oynayarak tümör malignitesini tetikleyen önemli bir faktör olarak değerlendirildi.
Hastalar, servikal lenf nodu metastazı varlığına göre iki gruba ayrıldı. Bu ayrım, ultrasonografik bulgular, EpCAM ekspresyonu ve metastatik durum arasındaki bağlantıyı ortaya koymada temel oluşturdu. Yapılan istatistiksel analizlerde, özellikle EpCAM aşırı ekspresyonunun (4,5 skor eşiği ve üzeri olarak tanımlandı) CLNM ile güçlü bir şekilde ilişkili olduğu saptandı. EpCAM yüksekliği, CLNM varlığını tahmin etmede 46,54 oranında önemli bir olasılık oranı (odds ratio) gösterdi ve bu son derece yüksek bir korelasyonu ifade etti.
Araştırmada ayrıca 1,05 cm’den büyük tümör boyutunun da bağımsız bir belirleyici olduğu ortaya çıktı. Bu parametrenin 14’ün üzerinde bir risk oranı ile CLNM için anlamlı olduğu görüldü; bu da geleneksel morfolojik ölçümlerin papiller tiroid kanserinde prognoz açısından önemini vurguluyor. Bunlara ek olarak, CEUS aracılığıyla saptanan tiroid dışına yayılım durumu ise metastaz için en güçlü öngördürücü faktör olarak öne çıktı; bu parametre 113’ün üzerinde bir risk oranına sahipti ve ameliyat öncesi evreleme açısından kritik önemde kabul edildi.
Çalışmanın en çarpıcı yönlerinden biri, moleküler biyobelirteçlerle gelişmiş görüntüleme tekniklerinin entegrasyonunun sağlanması oldu. EpCAM aşırı ekspresyonu ile ultrasonografide ETE bulgularının güçlü korelasyonu, çok parametreli bir tanı modeli geliştirilmesine olanak tanıdı. Bu sayede, moleküler bulgular görüntüleme sonuçlarını daha anlamlı kılarak klinik kararların hassasiyetini artırdı.
Bu yenilikçi yaklaşım, ameliyat öncesinde hastaların metastatik riskine göre sınıflandırılması için büyük bir potansiyel sunuyor. Risk grubuna göre cerrahi planlama yapılması, özellikle korunucu veya profilaktik lenf nodu diseksiyonlarının gerekliliğinin belirlenmesinde fayda sağlayacak. Aynı zamanda, ameliyat sonrası dönemde hastaların takip stratejilerinin kişiye özel olarak düzenlenmesine imkan vererek nükslerin erken tespitine katkı sağlayacak.
EpCAM için belirlenen 4,5 skor eşiği ile yapılan ROC eğrisi analizinde, %85,2 duyarlılık ve %76,9 özgüllük oranları saptandı. Bu yüksek performans değerleri, EpCAM’in klinik pratikte biyobelirteç olarak kullanılabilirliği konusunda önemli ipuçları verdi ve ideal bir tanı aracı olmaya aday olduğunu gösterdi. Dahası, EpCAM ölçümünün invaziv olmayan yöntemlerle yapılabilmesi halinde tanı süreci çok daha erken aşamada ve zahmetsizce gerçekleştirilebilecek.
Çalışma, EpCAM ekspresyonunun patoloji ile doğrulanmış extrathyroidal invazyon ile de anlamlı ilişkisini ortaya koydu. Bu durum, EpCAM aşırı üretiminin tiroid kapsülünün dışına yayılma mekanizmasını mekanistik olarak destekleyerek lenfatik metastazın temelini oluşturduğunu düşündürmekte. Böylece, moleküler düzeydeki bulgular, tümörün agresif davranışını açıklayan önemli bir biyolojik zemini sağlamış oldu.
Araştırma bulguları, PTC’nin histolojik alt tipleri arasında EpCAM ifadesi açısından anlamlı bir farklılık olmadığını da gözler önüne serdi. Bu durum, EpCAM’in prognostik değerinin morfolojik varyasyonlardan bağımsız olarak tüm papiller tiroid karsinomlarında geçerli olabileceğini, yani evrensel bir biyobelirteç olma potansiyelini pekiştirdi.
Araştırmacılar, daha geniş hasta gruplarında yapılacak ek çalışmaların bu sonuçları desteklemesi gerektiğini vurguladı. Özellikle, EpCAM analizinin minimal invaziv örneklerde, örneğin ince iğne aspirasyon biyopsisi (FNAB) materyallerinde uygulanabilirliğinin araştırılması klinik açıdan kritik önem taşımakta. Böyle bir gelişme, ameliyat öncesi yüksek riskli hastaların belirlenmesini kolaylaştırarak tedavi stratejilerini daha etkin ve bireyselleştirilmiş hale getirebilir.
Bu çalışmada moleküler patoloji ile yüksek çözünürlüklü görüntülemenin entegrasyonu, onkolojide giderek yükselen precision medicine paradigmalarını yansıtıyor. Sadece morfolojik değerlendirmelere bağlı kalan klinikten laboratuvar sonuçlarına geçtiğimiz bu dönemde, moleküler imzaların klinik karar süreçlerine katılması, papiller tiroid karsinomunun yönetiminde önemli bir dönüm noktasıdır.
Ayrıca kullanılan metodolojinin, EpCAM’in önemi olan diğer epithelial kökenli kanserlerde benzer tanısal modeller geliştirilmesine ilham verebileceği belirtiliyor. Disiplinler arası bu iş birliği, kanser tanısının geleceğinde biyoloji ve görüntülemenin birbirine entegre olacağı dönemin haberci olarak değerlendiriliyor.
Son olarak, EpCAM’in tümör progresyonundaki fonksiyonel rolüne de ışık tutan bulgular, hücre adezyon ve sinyalizasyon mekanizmaları aracılığıyla tümör hücrelerinin detachment, invazyon ve metastaz kapasitesini artırdığını destekliyor. Bu molekül veya etkilediği yollara yönelik geliştirilecek hedefe yönelik tedaviler tümör yayılımını engellemede yeni stratejiler sunabilir.
Özetle, Zhang ve çalışma arkadaşlarının yürüttüğü bu araştırma, papiller tiroid karsinomunda EpCAM aşırı ekspresyonunun servikal lenf nodu metastazı ve extrathyroidal extension ile güçlü bir korelasyon sergilediğini kanıtlayarak önemli bir bilgi birikimi oluşturdu. Bu sayede EpCAM’in ameliyat öncesi değerlendirme protokollerine dâhil edilmesi için sağlam bir neden sunuldu.
Gelecekte, çok merkezli klinik çalışmalarda doğrulanması beklenen bu karma tanı yaklaşımı, materyalin FNAB’den elde edilmesi ile daha erken ve doğru risk stratifikasyonuna olanak tanıyacak. Kişiselleştirilmiş cerrahi planlama ve takip süreçlerinde heyecan verici gelişmelerin habercisi olan bu bulgular, tiroid onkolojisinde precision medicine yönünde karşı konulmaz bir trend yaratıyor. Teknoloji ile biyolojinin kesiştiği bu noktada, kanser metastazının karmaşık yapısı daha önce hiç olmadığı kadar net çözülebilir hale geliyor.
—
Araştırma Konusu: EpCAM ekspresyonu ile papiller tiroid karsinomunda servikal lenf nodu metastazı arasındaki ilişki ve ultrasonografik özelliklerin metastaz riskinin önceden tahminindeki rolü.
Makale Başlığı: Correlation between EpCAM expression and cervical lymph node metastasis in papillary thyroid carcinoma: a study integrating ultrasonographic features
Web References:
https://doi.org/10.1186/s12885-025-14034-x
Doi Referans: 10.1186/s12885-025-14034-x
Resim Credits: Scienmag.com
Anahtar Kelimeler:
Epitel hücre adezyon molekülü, EpCAM aşırı ekspresyonu, papiller tiroid karsinomu, servikal lenf nodu metastazı, kontrast destekli ultrason (CEUS), extrathyroidal extension, tümör biyolojisi, immünohistokimyasal boyama, moleküler patoloji, preoperatif risk değerlendirmesi, tiroid maligniteleri, cerrahi planlama, precision medicine.
