Karaciğer hemangiomlarının tedavisinde gelişen teknolojiler arasında yer alan mikrodalga ablasyon (MWA), minimal invaziv yapısı ve hedefe yönelik etkinliğiyle dikkat çekiyor. Bu yöntem, açık cerrahiye gerek kalmadan lezyon bölgesinde lokal ısı artışı sağlayarak koagülasyon nekrozu oluşturuyor. Ancak, son dönemde yapılan klinik incelemeler, tedavinin nadir fakat ciddi komplikasyonlarından biri olan akut böbrek hasarının (AKİ) önemini ortaya koyuyor. Bu durum, özellikle ameliyat esnasında ve sonrasında dikkatli izlem ve hızlı müdahale gerektiren yeni bir zorluk olarak karşımıza çıkıyor.
MWA’nın çalışma prensibi, yüksek frekans elektromanyetik dalgaların dokudaki su moleküllerini hızla titreştirmesi sonucu oluşan ısıdır. Bu kontrollü ısı artışı, hedeflenen tümör dokusunda hücre ölümü yaratırken hastanın genel durumunu olumsuz etkilemiyor. Karaciğerdeki hemangiomlar, geniş damar ağları ve kanla dolu boşlukları nedeniyle benzersiz fizyolojik özellikler taşıyor. Bu yapı, ablasyon sırasında hemoliz ve buna bağlı komplikasyonların gelişmesine zemin hazırlayabiliyor.
Dört yıllık kapsamlı retrospektif bir analizde, MWA uygulanan 117 hasta arasında yalnızca iki hastada AKİ geliştiği raporlandı. Her ne kadar insidans düşük olsa da, ortaya çıkan böbrek fonksiyonlarındaki bozulmaların şiddeti, bu alandaki hasta yönetimi protokollerinin yeniden gözden geçirilmesini zorunlu kılıyor. Bu gözlemler, MWA sırasında ve sonrasında böbrek sağlığının korunmasının ne derece kritik olduğunu vurguluyor.
AKİ’nin temel patogenezi, MWA’nın oluşturduğu termal hasar sonucu eritrositlerin yıkımıyla ortaya çıkan hemoglobinüriye dayanıyor. Hemoliz sonucu kana karışan serbest hemoglobin, böbreklerde oksidatif stres, tübüler tıkaçlanma ve inflamasyon gibi yollarla nefrotoksik etkiye sahip oluyor. Bu mekanizmalar, böbrek fonksiyonlarının hızla bozulmasına neden olarak klinik tabloyu ağırlaştırıyor.
Operasyon sırasında idrarda gözlenen renk değişiklikleri, hemoglobinürinin önemli bir erken göstergesi olarak kabul ediliyor. Cerrah ve anestezi ekibinin bu işaretlere anında müdahalesi, AKİ’nin önlenmesi adına belirleyici oluyor. Gerçek zamanlı idrar takibi, işlemin başarısını artırmak ve komplikasyonları minimize etmek için multidisipliner çalışmanın temel taşını oluşturuyor.
Tedavi sürecinde ise temel yaklaşım, böbrek korunması ve metabolik dengenin sağlanması üzerine inşa ediliyor. İdrarın alkalizasyonu için verilen sodyum bikarbonat, hemoglobin polimerizasyonunu önleyerek böbrek tübüllerindeki yığılmayı engelliyor. Bu sayede oksidatif hasar azalırken, renal ortamın stabilizasyonu mümkün oluyor. Bu farmakolojik müdahale, AKİ’nin ilerlemesini durdurmakta önemli rol oynuyor.
Aynı zamanda, agresif sıvı replasmanı ile dolaşımda hacim korunuyor ve diürez artırılıyor. Optimal sıvı dengesi özellikle kritik; çünkü hem hipovolemi hem de sıvı yüklenmesi, böbrek fonksiyonlarını olumsuz etkileyebiliyor. Bu nedenle, sıvı yönetimi hastanın genel durumuna ve tedavi cevabına göre titizlikle ayarlanıyor.
Konservatif tedaviye yanıt vermeyen vakalarda loop diüretikler kullanılıyor. Bu ilaçlar, böbrek tübüllerindeki hemoglobin temas süresini kısaltırken sıvı dengesini dinamik şekilde yönetme imkanı sunuyor. Diüretik uygulaması, daha ileri böbrek hasarlarını önlemeye yönelik önemli bir tamamlayıcı strateji olarak değerlendiriliyor.
Tedaviye rağmen durum şiddetlenirse, diyaliz desteği isteğe bağlı olarak devreye giriyor. Diyaliz, kanda biriken toksik maddelerin uzaklaştırılmasını ve elektrolit dengesinin sağlanmasını mümkün kılarak hastanın hayati riskini azaltıyor. Bu noktada, MWA uygulamalarının yapıldığı merkezlerde nefroloji hizmetlerinin hazır bulunması, komplikasyonların etkin yönetimi için kritiktir.
Müdahalelerin sonucu olarak böbrek fonksiyonlarında kademeli iyileşme gözlendi. Biokimyasal göstergeler normale döndü ve hastalar eski fizyolojik durumlarına kavuştu. Bu olumlu seyir, MWA kaynaklı hemoglobinürinin zamanında ve uygun tedaviyle geriye döndürülebilir olduğunu gösteriyor. Bu da, bu nadir komplikasyonun korkulacak değil, yönetilebilir olduğu ipucunu veriyor.
Bu deneyimler, hem hasta seçiminde hem de operasyon esnasındaki izlem protokollerinin geliştirilmesinde yol gösteriyor. Özellikle önceden böbrek fonksiyonlarında bozukluk ya da komplike hastalık öyküsü bulunan kişilerde dikkat artırılmalı. Ayrıca, teknolojideki ilerlemelerle ablatör güç seviyeleri ve enerji uygulama sürelerinin optimize edilmesiyle hemoliz riskinin azaltılması hedefleniyor. Böylece hem etkinlik hem de hasta güvenliği birlikte geliştirilmiş oluyor.
Sonuç olarak, mikrodalga ablasyon yöntemi, karaciğer hemangiomlarının tedavisinde etkin ve genellikle güvenli bir seçenek olmayı sürdürüyor. Ancak AKİ gibi potansiyel ağır yan etkilerin varlığı, klinik farkındalığı artırmayı ve multidisipliner yaklaşımları zorunlu kılıyor. Doğru zamanlama ve uygun tedavi stratejileri, böbrek fonksiyonlarını koruyarak hastaların uzun vadeli sağlığını güvence altına alıyor. Gelecekte yapılacak geniş çaplı prospektif çalışmalar ve moleküler düzeyde araştırmalar, bu komplikasyonun önlenmesi ve tedavisinde yeni kapılar açacaktır.
**Araştırma Konusu**:
Akut böbrek hasarının, mikrodalga ablasyon tedavisi gören karaciğer hemangiomu hastalarındaki oluşumu ve perioperatif yönetimi.
**Makale Başlığı**:
Perioperatif yönetimle ilgili akut böbrek hasarının mikrodalga ablasyon sonrası tedavisi.
**Web References**:
https://doi.org/10.1186/s12885-025-14214-9
**Doi Referans**:
https://doi.org/10.1186/s12885-025-14214-9
**Resim Credits**:
Scienmag.com
**Anahtar Kelimeler**:
akut böbrek hasarı, mikrodalga ablasyon, karaciğer hemangiomu, hemoglobinüri, minimal invaziv tedavi, koagülasyon nekrozu, böbrek koruma, periferik hemodinamik yönetim, sıvı replasmanı, diüretik tedavi, diyaliz desteği, multidisipliner yaklaşım
