Türkiye ekonomisinin gündemindeki önemli konulardan biri olan kira artış oranı, her yıl olduğu gibi Mayıs 2025’te de kiracı ve mülk sahiplerinin dikkatini çekmeye devam ediyor. Mayıs ayı kira artış oranının netleşmesi, TÜİK’in Nisan ayı enflasyon verilerinin açıklanmasıyla mümkün olacak. Bu bağlamda, artan fiyatlar ve ekonomideki genel görünüm, kiracıların endişelerini artırırken mülk sahipleri de enflasyonun üzerindeki bir kira zammı beklentisi içinde yer alıyor.
Nisan 2025 enflasyon verileri incelendiğinde, aylık yüzde 2.46’lık bir artış ve yıllık bazda yüzde 38.10’luk önemli bir enflasyon seviyesi karşımıza çıkıyor. Bu rakamlar, kiracıların ne denli zorlandığını ortaya koyarken, kira artışlarının da bu doğrultuda yukarı yönlü şekillenmesine zemin hazırlıyor. TÜİK verilerine göre, ev ve iş yerleri için yapılacak kira zammı oranı yüzde 51.26 olarak tahmin edilmekte. Bu oran, piyasadaki enflasyonun üzerinde bir artış anlamına geliyor ki bu da kiracı kesimi için ek bir yük demek.
Ekonominin genel dinamiklerine baktığımızda, enflasyonun yüksek seyretmesi hayat pahalılığını derinleştiriyor. Bu durum sadece temel tüketim maddeleri değil, kiralar başta olmak üzere hizmet sektöründe de fiyatların hızla artmasına sebep oluyor. Kiracılar açısından bakıldığında, yüzde 50’nin üzerinde zamlarla karşılaşmak günlük yaşamda ciddi sıkıntılar doğurabilir. Özellikle sabit gelirli ve kamu çalışanlarının kira yükü giderek ağırlaşıyor. Bu resmi değerlendirdiğimizde, ekonomik kriz ve enflasyonun toplumun geniş kesimleri üzerindeki etkisinin büyüdüğünü görmek mümkün.
Mülk sahipleri ise enflasyonun üzerindeki kira artış oranlarını talep etmekte haklı olduklarını düşünüyor. Çünkü, mülk sahiplerinin de enflasyon nedeniyle artan giderleri bulunuyor. Bakım, onarım ve vergiler gibi maliyetler zam oranlarının arkasındaki sebepler olarak öne çıkıyor. Buna ek olarak, kredi faizleri yükselmeye devam ederken, konut yatırımının maliyeti de artıyor. Kiracı ve ev sahibi arasında bu dengeli geçiş ise maalesef çok nadiren sağlanabiliyor.
TÜİK’in her ay açıkladığı enflasyon verileri, ekonomik gidişatın en önemli aynalarından biri olarak kabul ediliyor. Bu veriler, sadece kira artış oranlarını belirlemekle kalmıyor, aynı zamanda ücret artışlarının, sosyal yardımların ve çeşitli devlet desteklerinin de çerçevesini çiziyor. Enflasyonun yüzde 40’lara dayanması, ekonomide kalıcı bir iyileşme olmadan toplumun geniş kesimlerinin bu yükü taşımaya devam edeceğinin işaretçisi. Bu da kira artışlarının her ay yakından izlenmesi ve yönetilmesi gerektiğini gösteriyor.
Son yıllarda ekonomik dalgalanmalar, döviz kurlarındaki oynaklık ve pandemi sonrası toparlanma süreçleri da kiralarda istikrarsızlığı artırdı. Türkiye gibi büyük şehirlerinde konut talebinin yüksek olması kira fiyatlarının baskı altında kalmasına neden oldu. Büyük şehirlerde kira oranlarındaki artış, ülke genelindeki ortalamayı da yukarı çekiyor. Yine de kırsal kesimlerde ve küçük şehirlerde kira artışlarının daha kontrollü ve düşük seviyelerde kalmaya devam ettiği gözlemleniyor.
Kiracıların penceresinden bakıldığında, yüksek kira artışları sosyal barışı tehdit eder boyutlarda. Maddi zorlukları olan aileler, her yıl artan kiralar nedeniyle yaşam standartlarını düşürmek ya da daha ekonomik bölgelerde yaşamak zorunda kalıyor. Bu da sosyoekonomik ayrışmayı artırıyor. Devlet politikalarının bu noktada devreye girerek, kiracı ve ev sahibi arasında makul bir denge kurması bekleniyor. Aksi halde, konut piyasasında ciddi sosyal sorunlar baş gösteriyor.
İş yeri kiraları da ekonomik aktivite açısından önem taşıyor. Ticari mülklerdeki kira artışları, küçük ve orta ölçekli işletmelerin kar marjlarını ciddi oranda etkiliyor. Artan giderler işletme kapatmalarına veya işten çıkarmalara yol açabilir. Bu da genel ekonomik dengeyi bozabilecek bir zincir reaksiyonu tetikleyebilir. Bu nedenle iş yeri kira artışlarında daha temkinli bir politika izlenmesi, ekonomik sürdürülebilirlik açısından kritik görünüyor.
TÜİK rakamları ile aynı paralelde, piyasa aktörleri ve ekonomi uzmanları mayıs ayı kira artış oranlarının enflasyonun biraz üzerinde olacağını tahmin ediyor. Ancak bu, yeni krizlerin ve ekonomik şokların yaşanmaması halindeki senaryo olarak görülüyor. Gelecekteki belirsizlikler ve global ekonomik gelişmeler, bu oranların değişkenlik gösterebileceğinin altını çizmek gerekiyor. Bu belirsiz ortamda kiracı ve ev sahibi diyaloglarının önemi artıyor.
Söz konusu kira artış oranları, toplumdaki gelir dağılımı ve yaşam maliyetleri arasındaki uyumsuzluğu daha da görünür kılıyor. Özellikle genç nüfus ve öğrenciler gibi dar gelirli kesimler, artan kiralar karşısında barınma imkanlarını korumakta zorlanıyor. Bu durum, göç hareketlerini ve demografik değişimleri de tetikleyebilir. Kayıt dışı kiralama ve yasal düzenlemelere uyulmaması gibi sorunlar da bu kaotik ortamda artıyor.
Ekonomik göstergelerle paralel olarak, politika yapıcıların ve ilgili kurumların aldığı kararlar önümüzdeki dönem için kritik öneme sahip. Kira artış oranlarının belirlenmesinde şeffaflık, adalet ve sürdürülebilirlik ilkelerinin benimsenmesi gerekiyor. Özellikle düşük gelirli vatandaşların korunması ve kiracılara makul çözümler sunulması, toplumda sosyal uyumu güçlendirecektir. Aksi takdirde, artan ekonomik dengesizlikler sosyal huzursuzluklara yol açabilir.
Sonuç olarak, Mayıs 2025 kira artış oranları enflasyon verilerinin açıklanmasıyla netlik kazanacak olsa da, önümüzdeki aylarda kiracı ve mal sahiplerinin karşılıklı anlayış içinde hareket etmesi önem taşıyor. Ekonomik göstergeler ve piyasa dinamikleri göz önünde bulundurulduğunda, kira artışlarının ekonomik dengelerle uyumlu şekilde yönetilmesi, hem bireylerin hem de toplumun refahı için gereklidir. Türkiye’nin ekonomik istikrarı açısından dengeli bir kira politikası geliştirilmesi ise uzun vadeli hedefler arasında yer almalı.
