Türkiye’nin Avrupa Birliği ile ilişkileri, son dönemde çeşitli sorunlar ve tıkanıklıklarla gündemde yer almaya devam ediyor. Özellikle vize serbestisi konusu ve Gümrük Birliği’nin güncellenmesi meselesi, iki taraf arasında gerginliklere neden olurken, Türk iş dünyası bu sürece ilişkin önemli bir çağrıda bulundu. ABD’nin eski Başkanı Donald Trump’ın küresel ticaret düzeninde yarattığı belirsizlikler ve kuralsız ortam Türkiye için bir fırsat olarak değerlendiriliyor. İş dünyası temsilcileri, bu zorlu coğrafi ve politik durumda Türkiye’nin Avrupa ile ilişkilerinde inisiyatifi ele alarak masayı yeniden şekillendirmesi gerektiğini belirtiyor. Bu analiz, Türkiye-Avrupa ekseninde yaşanan gelişmeleri, ekonomik ve siyasi boyutlarıyla ele alırken, iş dünyasının beklentilerini ve önerilerini kapsamlı biçimde ele alacak.
Avrupa ile vize muafiyeti konusundaki anlaşmazlık, uzun süredir Türkiye’nin gündeminde. Türkiye’nin Schengen vizesinden muaf tutulması için yıllardır verdiği mücadele, çeşitli güvenlik, göç ve siyasi faktörler nedeniyle tıkanmış durumda. Avrupa tarafı, Türkiye’den beklentilerini sürekli artırırken, Türkiye ise AB ülkeleriyle ticari ve ekonomik iş birliğini güçlendirmek için masadaki kartlarını kaybetmek istemiyor. İş dünyasının bu bağlamda en büyük talebi, vize engelinin aşılması ve serbest dolaşımın sağlanması yönünde. Özellikle genç girişimciler ve ihracatçılar, bu konuda yaşanan sıkıntıların iş hacmini ve inovasyonu olumsuz etkilediğini vurguluyor. Vizenin serbestleşmesi, sadece ekonomik bir kolaylık değil, aynı zamanda siyasi ve toplumsal bir köprü görevi görebilir.
Gümrük Birliği’nin güncellenmesi meselesi ise Türkiye-AB ilişkilerinde kritik bir diğer düğüm noktası olarak öne çıkıyor. 1996’dan bu yana uygulanan Gümrük Birliği, Türkiye’nin AB ürünlerine olan erişimini kolaylaştırırken, günümüz ticaret dinamiklerine tam olarak cevap verememesi nedeniyle iş dünyasının tepkisini çekiyor. Özellikle dijital ticaret, hizmet sektörü ve kamu alımları gibi alanlarda uyum sağlanamaması, yarışma ortamının Türkiye aleyhine daralmasına yol açıyor. Türk sanayiciler, Gümrük Birliği’nin kapsamının genişletilmesi ve günümüz şartlarına uygun hale getirilmesi gerektiğini savunuyor. Bu konuda AB ile müzakere sürecinin daha hızlı ve yapıcı ilerlemesi, iki taraf için de kazanç anlamına geliyor.
ABD’nin Trump döneminde küresel ticaret masasında oluşturduğu kaos ve belirsizlikler, Türkiye gibi orta büyüklükte ekonomiler için yeni fırsat kapılarını aralamış olabilir. Trump yönetiminin İthalat vergileri, korumacılık politikaları ve çok taraflı anlaşmalardan çekilmeleri, dünya ticaret sisteminde bir yeniden yapılanmaya zemin hazırladı. Türk iş dünyası temsilcileri, bu durumu Türkiye’nin dış ticaret stratejilerini gözden geçirmesi için önemli bir moment olarak görüyor. ABD’nin eskisi kadar baskın olmadığı bir ortamda, Türkiye’nin Avrupa’ya daha güçlü alternatifler sunarak, bölgesel bir çekim merkezi haline gelmesi hedefleniyor. Bu stratejik yönelim, sadece ticaret değil, enerji, lojistik ve yatırım alanlarında da etkili olabilir.
Türkiye’nin Avrupa ile ilişkilerinde yaşanan bu sıkıntılar, sadece ekonomik değil, aynı zamanda siyasi ve toplumsal bir boyut taşıyor. Avrupa’da Türkiye karşıtı bazı odakların güçlenmesi, mülteci krizleri, demokrasi ve insan hakları gibi hassas konular, ilişkilerde gerilimin sıkça kaynağı oluyor. İş dünyası bu tür politik tartışmaların iş birliğini gölgelemesinden endişe duyuyor. Ancak, aynı zamanda ekonomik iş birliği ve ortak projelerin derinleşmesiyle, bu tür sorunların çözümünde bir zemin yaratılabileceği görüşü de hakim. Dolayısıyla, iş dünyası temsilcilerinin ‘masayı yeniden şekillendirme’ çağrısı, sadece ticari çıkarların korunması değil, ilişkilerin yeni bir anlayış ve kapsamda ele alınması ihtiyacına işaret ediyor.
Türkiye’nin jeopolitik konumu, enerji koridorları ve genç nüfusu, Avrupa’nın ilgisini çeken unsurlar arasında yer alıyor. Özellikle enerji alanında Türkiye’nin hem üretici hem de tüketici konumunda olmasının sunduğu avantajlar, ilişkilerin pembe bir tabloyu yeniden çizmesi için önemli fırsatlar sunuyor. Ayrıca Türkiye, sarf ettiği göçmen politikasını ve sınır güvenliği çabalarını Avrupa’nın güvenliğine katkı olarak sunuyor. Bu bağlamda, Türk iş dünyasının ulusal ve bölgesel düzeyde oluşturduğu yatırım projeleri, Avrupa şirketleri için yeni iş birliği kapılarını aralıyor. Ancak bu potansiyelin tetiklenebilmesi için AB tarafında da aynı ciddiyet ve iş birliği iradesi gerekiyor.
Teknoloji ve dijitalleşme, Türkiye-Avrupa ekonomik ilişkilerinde bir diğer önemli başlık olarak öne çıkıyor. Dijital dönüşümün hızla arttığı dünya ekonomisinde, ileri teknoloji ürünleri ve hizmetlerinin üretimi ile ticaretinde Türkiye’nin rekabet gücünü artırması elzem görülüyor. Bu konuda yatırımların artırılması, Ar-Ge iş birliklerinin genişletilmesi ve inovasyon teşviklerinin desteklenmesi gerekiyor. İş dünyası, Gümrük Birliği müzakerelerinde dijital ticaret ve hizmetler alanında kapsamlı düzenlemelerin yapılmasını talep ediyor. Böylece, Türkiye sadece üretim üssü değil, aynı zamanda dijital ekonomi alanında da bir aktör haline gelebilir.
Koronavirüs pandemisi sonrası dünya ekonomilerinde yaşanan tedarik zinciri dönüşümü, Türkiye için yeni fırsatların kapısını aralamış durumda. Avrupa’nın tedarik zincirlerini gözden geçirmesi ve çeşitlendirme arayışına girmesiyle Türkiye’ye olan yatırım ve ticaret ilgisi artıyor. İş dünyası temsilcileri, bu avantajın sürdürülmesi için yapısal reformların hızlandırılması gerektiğini belirtiyor. Hukuki altyapı, iş gücü kalitesi, altyapı yatırımları ve finansal erişim gibi alanlarda iyileştirmeler, Türkiye’nin bölgesel bir lojistik ve ticaret merkezi olma hedefine destek verecektir. Bu nedenle, Gümrük Birliği’nin ve vize düzenlemelerinin tam olarak modernize edilmesi büyük önem taşıyor.
Türkiye’nin Avrupa ile yaşadığı bu karmaşık süreçte, siyasi iradenin ve diplomasinin etkin bir şekilde devrede olması gerekiyor. İş dünyasının beklentisi, devlet kurumlarının diplomasi ve ekonomi politikalarının uyum içinde ve hızlı hareket etmesidir. Özellikle AB nezdinde Türkiye’nin pozitif gündem yaratması, reformlarda somut ilerlemeler kaydedilmesi, güven ortamının tesis edilmesini kolaylaştırabilir. Siyasi liderlerin ve iş dünyası temsilcilerinin ortak akıl ve iletişim mekanizmalarını genişletmesi, sorunların aşılmasında önemli katkı sağlar. Zira, mevcut sürecin tıkanması hem ekonomik hem de toplumsal zararlar doğurmaktadır.
Türk iş dünyasının “masayı yeniden şekillendir” çağrısı, geleneksel diplomasi anlayışından farklı bir bakış açısını yansıtıyor. Burada ifade edilen, pasif bekleyişten uzak, daha aktif, proaktif ve stratejik bir konumlanmadır. Türkiye’nin sadece taleplerini sıralamakla kalmayıp, alternatif öneriler sunarak, Avrupa’yı bu yeni denkleme dahil etmeye çalışması öngörülüyor. Bu yaklaşım, krizlerden fırsat çıkarmak, bölgesel ve küresel dengelerde inisiyatif almak anlamında da önemli. Özellikle ticari, teknolojik ve enerji alanlarında yaratıcı ve çözüm odaklı iş birlikleri geliştirilmesi gerekiyor. İş dünyası temsilcileri, bu yenilikçi stratejinin Türkiye ekonomisine uzun vadeli katkılar sağlayacağı görüşünde birleşiyor.
Bu süreçte mediayla etkili iletişim kurulması, kamuoyunun ve uluslararası aktörlerin bilgilendirilmesi de kritik bir yer tutuyor. Türkiye’nin Avrupa ile ilişkilerde yaşadığı zorluklar, sık sık yanlış veya eksik algılarla kamuoyuna yansıyabiliyor. İş dünyası, bu algının daha gerçekçi ve yapıcı şekilde değiştirilmesini istiyor. Ekonomik iş birliğinin ve ortaklığın önemini vurgulayan, çözüm önerileri ve iş birliği modelleri hakkında objektif haberlerin artması, sürecin sağlıklı ilerlemesine yardımcı olur. Bu konuda medya, hem Türkiye’de hem de Avrupa’da önemli bir köprü vazifesi görebilir.
Sonuç olarak, Türk iş dünyası Avrupa Birliği ile yaşanan tüm bu karmaşık ilişkilerde daha aktif ve yol gösterici bir rol üstlenmeye hazır görünüyor. Trump sonrası dünyada değişen koşullar Türkiye için stratejik bir fırsat sunarken, bu fırsatın değerlendirilebilmesi için hem iç hem dış politikada uyumlu ve kararlı adımlar atılması elzem. Vize serbestisi ve Gümrük Birliği güncellemesi konusundaki engeller aşıldığında, ticaret hacmi ve iş birlikleri önemli ölçüde artabilir. Türkiye’nin ekonomik geleceği, Avrupa ile ilişkilerindeki bu dengeyi iyi yönetmesine bağlı. İş dünyasının çağrısı, bu sürecin sarpa sarmadan, yeni ve yapıcı bir sayfa açarak ilerlemesi gerektiğinin altını çiziyor.
